بنام یزدان
گزارش برنامه ی قله ی سنبران
تاریخ اجرا : ۱۴ - ۱۵ تیرماه 1403
ارتفاع قله : ۴۱۵۰ متر ، در بعضی از نقشه ها ۴۰۸۰ متر ثبت شده
ارتفاع شروع پیمایش : ۱۹۵۰ متر
مقدار پیمایش : حدود ۲۴ کیلومتر
مسیر پیمایش : رخ شمالی ، روستای بیدستانه
دیگر مسیرهای صعود : رخ شمالی ، روستای طیان
وضعیت سرویس موبایل : به غیر از دره ها و بعضی نقاط چال کبود آنتن دهی برقرار بود . در مجموع آنتن دهی ایرانسل بهتر از همراه اول بود
وضعیت آب آشامیدنی : لوله ی آب ارتفاع ۲۶۰۰ متر و چشمه ی جان پناه گل گل . لطفاً برای بررسی و اطمینان بیشتر بخش های مربوط به چشمه های مسیر در گزارش مطالعه شود
____________________________________________________________
سرپرست : احمد سعیدی
نگارش : علی آمی
همنوردان : احمد سعیدی ، احمد گل محمدی ، سمیه فرکوش ، مهران صفایی زاده ، زهرا حمزه نوا ، امیر آرمان نیا ، مانلی البرزی ، بهرام قوجازاده ، علی عباس زاده ، سعید سعیدی راد ، علی آمی
____________________________________________________________
سنبران از جمله قله های است که با توجه به ویژگی های مسیر آن و دوری از شهر کرج نیاز به بررسی و زمان بندی مناسبی داشت . با مطالعه ی گزارش های مختلف و دیدن مسیرهای ثبت شده در نهایت تصمیم بر آن شد که برنامه در روز اول با شب مانی در دامنه ی قله سپری شود و سپس صعود در روز دوم انجام شود . ضمن اینکه هواشناسی ها مختلف دمای بالایی را در این دو روز پیش بینی کرده بودند و حمل آب فراوان از چشمه های پایین دست مسیر در انتظار ما بود .
جمع ۱۱ نفره ی ما شب چهارشنبه ساعت ۲۲:۳۰ به سوی استان لرستان حرکت می کند . حدود ۴۱۰ کیلومتر مسافت در انتظار ماست . با مشاهده ی نرم افزار های مسیریاب نزدیک ترین راه از جاده ساوه - سلفچگان ، عبور از شهر اراک و در نهایت به ازنا ختم می شود . بخش زیادی از مسیر به علت وجود ماشین های باربری خطرناک است و با احتیاط بیشتری در تاریکی شب حرکت می کنیم . برای کاهش خطرات سفر با خودرو یا باید در روشنایی روز اقدام به سفر کرد و یا حداقل امکان از جاده ی قم به جای جاده ی ساوه استفاده نمود .
اگر شرایط استفاده از قطار باشد بخاطر ایمن بودن ، راحتی سفر و هزینه ی کمتر انتخاب بسیار خوبی است اما با بررسی سایت های فروش بلیط متوجه شدیم برای تهیه بلیط برای هفته های متوالی ظرفیت پر و بسیار محدود می باشد . شاید بتوان در صورت مشخص بودن اعضای گروه و هواشناسی مناسب منطقه به باجه ی ایستگاه های قطار رفته و برای تهیه بلیط زودتر اقدام نمود . لازم به ذکر است حرکت قطار به سوی ازنا تا گردآوری این گزارش از تهران انجام می شود .
ساعت از ۵ صبح گذشته منظره ای زیبا در شهر ازنا توجه ما را جلب می کند ، اشترانکوه پر صلابت که از قله کلورید در شمال غرب تا قله کول جنو در جنوب شرق امتداد می یابد نگاه ها را به خود جلب می کند .برای سبکی ماشین قرار بر این شد که تهیه آب موردنیاز و بعضی خوراکی ها از شهر ازنا انجام شود . در این ساعت از صبح که به ازنا می رسیم پس از مدت زمانی جستجو فقط یک فروشگاه برای تهیه اقلام مورد نیاز مشاهده می کنیم و اندکی در زمان برنامه اختلال ایجاد می شود ؛ به پیشنهاد یکی از دوستان روستای بیدستانه که دو کیلومتری پیمایش کمتری دارد برای شروع پیمایش برنامه انتخاب می شود.
پس از خرید از طریق جاده ازنا - درود ابتدا به روستای دربند و سپس با عبور از میان زمین های کشاورزی و باغ های زیبای منطقه به طیان می رسیم و پیش از رسیدن به مسجد ، مدرسه و فروشگاه موادغذایی کوچکی که هر سه با فاصله در کنار هم قرار گرفته اند در سمت چپ جاده خانه کوهنوردان طیان و پارکینگ خاکی مقابلش مشاهده می شود . این خانه دو طبقه دارد که طبقه ی بالا محل سکونت مسئول آن آقای سالاروند می باشد. سرویس بهداشتی کوچکی نیز وجود دارد . برای سکونت طولانی مدت و پارک ماشین ها هزینه مختصری دریافت می شود . بعد از استفاده از امکانات این محل و آماده کردن کوله ها دوباره حرکت می کنیم چند دقیقه بعد به روستای کوچک بیدستانه میرسیم .یک پیچ قبل از روستا فضای محدودی برای پارک ماشین ها وجود دارد ، داخل روستا هم در صورت رضایت اهالی می توان ماشین را پارک نمود .
ساعت ۰۶:۴۵ حرکت از داخل روستا به سمت چال کبود آغاز می شود . وقتی داخل روستا شدیم اولین کوچه سمت راست را به سوی شیب روستا ادامه می دهیم تا به منبع آب سیمانی که در کنارش تجهیزات و دکل مخابراتی وجود دارد برسیم . از این بخش ، مسیر از روستا جدا شده و داخل پاکوب عریضی در جهت شمال شرق قرار می گیریم که هر چقدر افزایش ارتفاع داریم پاکوب به سمت جنوب شرق متمایل می شود و به پشت تپه ی بالادست روستا می رسیم . دشتی مسطح و بزرگ که بخشی از آن مزارع گندم است مقابل ماست . ضمن اینکه قله های گل گل ، سن بران و شیب منتهی به چال کبود تا حدودی مشخص می باشند . رگه های برفی بسیاری نیز در آنجا مشاهده می شود . هوا از همین ابتدای روز گرم است و نوید روز سختی را به ما می دهد .
مسیر را به سمت دورنمای سن بران ادامه داده و از میان مزارع گندم عبور می کنیم . پاکوب دیگری از سمت چپ به راه ما وصل می شود این همان مسیری است که از روستای طیان به اینجا می رسد . کم کم با قرار گرفتن در شیب ، تابلویی در سمت چپ پاکوب با نوشته ی پناهگاه گل گل مشاهده می شود که البته جان پناه برای توصیف آن واژه ی بهتری است . سپس وجود نهر آبی در سمت راست مسیر باعث خوشحالی ما در این گرمای هوا می شود . دست و رویی بر آب زده ، استراحتی کوتاه می کنیم و پس از صرف خوراکی مختصری به پیمایش ادامه می دهیم . کم کم پاکوب از نهر آب فاصله گرفته روی خط الارس کم ارتفاعی قرار می گیریم که این بخش از آن به شکل زین اسبی می باشد . حال سر منشأ نهر آبی که مشاهده کردیم مشخص می شود .
ساعت ۰۹:۳۰ بر روی چمن زار و در کنار لوله ی آبی پرفشار و خنک قرار می گیریم . با پرس و جو از کوهنوردان محلی حاضر متوجه شدیم که آب موردنظر از دامنه ی قله فیالستون که در شرق سن بران قرار دارد به این محل هدایت شده است . ارتفاع این نقطه حدود ۲۶۰۰ متر می باشد و در نقشه ای نام این محل کل حسن نوشته شده است . اینجا نمای زیبایی از قله سن بران و خط الارس های اطراف اش داریم .با توجه به اینکه زمان مناسبی برای صعود داریم حدود یکساعت صرف صبحانه و استراحت می کنیم .
برای برداشتن آب کافی آخرین چشمه یعنی در کنار جان پناه گل گل را انتخاب می کنیم . لازم به ذکر است در مسیرهای ثبت شده از دره ی بالای روستای بیدستانه که پیمایش به سوی جنوب و بدون عبور از جان پناه گل گل می گذرد در ضلع غربی گرده ماهی - سمت راست مسیر گروه ما - چشمه ای بنام گزنه در ارتفاع ۲۷۲۰ متری وجود دارد و چون نزدیک مسیر ما نیست از آن صرفه نظر میکنیم .
به سمت شرق و در امتداد لوله ی آبی که به این محل آورده شده حرکت می کنیم ، پاکوبی که در آن قرار گرفته ایم از لوله آب فاصله گرفته و اندکی ارتفاع کم می کنیم و به دره ی کم عمق پایین دست می رسیم دوباره ارتفاع می گیریم و سپس با بر آمدن از میان بوته زارها و گیاهان حدود ساعت ۱۱ جان پناه سنگی گل گل که نمای بیرون آن با رنگ زرد نقاشی شده است مشاهده می شود . ضمن اینکه چشمه ی آب با لوله ای فلزی عمودی بر سر آن در سمت چپ دید ما قرار دارد . ارتفاع این نقطه ۲۷۴۰ متر می باشد .
آنچه که تأسف بار است وجود زباله های بسیار در این محل است ، فضای داخل جان پناه هم آلوده و هیچ امکاناتی ندارد ، از چشمه موجود هم با توجه به اینکه حجم آب آن کم شده و خیلی روان نیست با احتیاط بیشتری باید آب برداشت . شاید در صورت پذیرفتن حمل کوله ی سنگین اگر از چشمه ی قبلی آب تامین می شد بهتر بود و همچنین در صورت اطمینان کامل از برقراری چشمه ی گزنه در ضلع غربی گرده ماهی بسیار راحت تر شیب اولیه سخت مسیر را پیموده و آب موردنیاز در آنجا تامین شود هرچند مقداری مسیر منحرف می شود و سپس باید برای برداشت آب اقدام کرد .
با کوله هایی که با آب موردنیاز سنگین تر شده است قدم بر می داریم . حدوداً در امتداد خط فرضی متصل شده از جان پناه به چشمه در پاکوب به سوی گرده ماهی حرکت می کنیم و هرچه پیش می رویم مسیر کم کم به سوی جنوب مایل می شود و شیب آن نیز بیشتر می شود . تا جاییکه مسیر زیگ‌زاگی طولانی با پیچ اش های سریع در مقابل ما قرار دارد . هوای گرم و قدم برداشتن با کوله های سنگین همچون آزمون سختی برای ورود به چال کبود است و ملاقات با اشترانکوه به راحتی بدست نمی آید . در ارتفاع ۳۳۴۰ متری به دو سنگ که با فاصله نزدیک از هم قرار دارند می رسیم ، این نقطه سنگ مثقال نام دارد . استراحتی کوتاه و سپس ادامه می دهیم . شوق رسیدن به چال کبود زیبا سنگینی کوله ها و گرمای هوا را تا حدودی قابل تحمل می کند .
در ادامه به نقطه ای می رسیم که شیب مسیر بسیار کم می شود و نمای قلل مختلف پدیدار می شود اما خبری از جان پناه چال کبود نیست تا اینکه در ساعت ۱۵:۳۰ با پیمایش تپه های مسیر ، سازه ی فلزی و نارنجی رنگی را مشاهده می کنیم و آن جان پناه چال کبود است . ارتفاع این نقطه در حدود ۳۶۰۰ متر می باشد .
روی سطح چال کبود تپه های کوچک متعددی و انباشت برف نیز دیده می شود . اینجا تصویری ۱۸۰ درجه ای همچون کمان از تمام قله های بالادست چال کبود داریم . سن بران ، کل لایو ، گل گهر ، گل ریزان و گل گل نام قله های پیش روی ماست . برای ما اولین مکانی که نگاه مان در آن ثابت می ماند ؛ محلی معروف به قیف سن بران است که یادآور جاویدنام حامد حسینی عزیز است . ایشان کوهنوردی اهل ملایر بودند که چندباری با اعضای باشگاه برنامه های مختلف را حضور داشتند و متاسفانه در حادثه ی سقوط بهمن روز ۳ ام آذرماه سال پیش در محدوده ی قیف سنبران به همراه تنی از همنوردانش فوت کردند . یاد و خاطره ی عزیزان از دست رفته ی عاشق کوهستان گرامی و جاودان باشد .
پیش از غروب آفتاب و سرد شدن احتمالی هوا چادرها برپا می شود ، فضاهای مناسبی در اطراف جان پناه برای نصب چادر وجود دارد . داخل جان پناه هم برای اسکان در صورت نبود چادر یکی از اولین انتخاب هاست ، اما مشکلاتی چون عدم تهویه مناسب و شلوغی بابت حضور کوهنوردان متعدد ممکن است محل مناسبی برای استراحت فراهم نشود . باید عرض کنم بنده آنچنان به جان پناه دقت لازم را نداشتم فقط متوجه شدم علاوه بر طبقه ی همکف که حدود شاید ۱۰ الی ۱۲ نفر گنجایش دارد . یک طبقه با طاق کوتاه هم در بالای آن وجود دارد و دریچه های کوچکی برای نور و تهویه داشت . همچنین پنل خورشیدی بر روی جان پناه نور لازم برای چراغ چشمک زن متصل روی سقف را فراهم می کند . البته چنین فضایی در فصل سرما بسیار اطمینان و الویت بر چادرهایی که برپا می شوند دارد .
بر خلاف گفته ها و تصور همیشگی از چال کبود هوا آنچنان سرد نیست و وزش باد ملایم است . پس از صرف شام و مایعات قرار بر این شد ساعت ۴ صبح صعود به سمت قله انجام شود . با اندکی تاخیر گروه در ساعت ۰۴:۲۰ پیمایش را در تاریکی هوا و اندک سرمای صبح گاهی آغاز می کند . مسیر صعود مرسوم و با ریسک کمتر درست از شرق خط الارس بالادست چال کبود شروع می شود . برای جانمایی و شرح بیشتر درب جان پناه درست در مقابل این مسیر وجود دارد . ضمناً مسیر دیگری برای صعود وجود دارد و از جنوب شرق چال کبود و قیف معروف سنبران می گذرد و در بسیاری از فصول سال چالش برانگیز است که بهتر است از آن صرفه نظر شود .ابتدای مسیر با پاکوب هموار مشخص است ، اندکی ارتفاع کم می کنیم و سپس در درون دره ی کم عمق با شیب نسبتاً زیاد و پاکوبی زیگ‌زاگی قرار می گیریم .
ساعت حدود ۰۵:۱۰ روی یال سنگی منتهی به قله و به سوی جنوب قرار می گیریم . از اینجا تا نزدیک قله سنبران صعودمان ترکیبی است از پیمایش به شکل دست به سنگ های کوتاه ، حرکت از میان سنگ لاخ ها و بعضی اوقات با تراورس از کنار صخره ها . البته پاکوب خاکی هم در بخش های هموار مسیر وجود دارد . کم کم آفتاب برمی آید و حین صعود در ضلع غربی - سمت راست مسیر - چال کبود و دیوارهای قله های بالادست آن هم چون گل گل ، گل ریزان و گل گهر و در ضلع شرق - سمت چپ مسیر - خط الارسی که از قله فیالستون به کول جنو میرسد تا حدودی مشخص است . ضمن اینکه رگه های برف بسیاری نیز مشاهده می شود .
مسیر پیمایش تا قله به اندازه ای عریض نیست که راهی را اشتباه انتخاب کنید . با کمی دقت و بعضی نقاط هم با سنگ چین مسیر مناسب پیدا می شود .
ساعت حدود ۰۶:۱۵ با اتمام بخش چالشی مسیر که توامان با لمس و قدم گذاشتن بر سنگ ها می گذرد بر روی پاکوب خاکی منتهی به قله قدم می گذاریم . با پیمایش شیب نهایی قله و عبور از بالادست قیف سنبران گروه در ساعت ۰۶:۴۰ بر روی قله سرسخت سنبران آرام می گیرد . شاید اولین جاذبه ای که با رسیدن به قله دوست داریم ببینیم در ضلع جنوبی قله و نمای دریاچه گهر باشد که در هوای اندک غبارآلود صبحگاهی آنچنان که باید همچون عکس هایی که دیده ایم نمی درخشد . روی قله در ضلع غربی خط الارس منتهی به قله گل گل و در ضلع شرقی نیز خط الارسی که همچون قطاری از صخره های عظیم به کول جنو ختم می شود مشاهده می شود . همچنین برای نشستن و استراحت تا حدودی فضای مناسبی فراهم است . پس از ثبت عکس یادگاری و یک دل سیر نگاه کردن به تمام مناظر اطراف حدود ساعت ۰۷:۱۵ مسیر بازگشت را پیش می گیریم .با دقت فراوان مسیر را تا چال کبود طی می کنیم ، در بازگشت با کوهنوردان بسیاری از شهرهای مختلف برخورد و گفتگوهایی شیرین و کوتاهی داریم . هوا کم کم گرم شده و حدود ساعت ۹ به چال کبود می رسیم .
پس از صرف خوراکی مختصر و جمع آوری چادرها از پهنه ی زیبای چال کبود خداحافظی کرده و به سوی گرده ماهی فرود می آییم . گرمای هوا و اندک باقی مانده ی آب کوله هایمان تلاش برای رسیدن به اولین چشمه را بیشتر می کند . حدود ساعت ۱۱:۳۰ به جان پناه گل گل می رسیم ، با آب چشمه گلویی تازه کرده و در اندک خنکای داخل جان پناه استراحت کرده و نهار صرف می شود.
البته به آب کم جان چشمه گل گل راضی نیستیم و برای بهره ی کافی از آب منطقه منتظر رسیدن به چشمه ی اول مسیر هستیم . با انرژی بیشتر دوباره به راه‌مان ادامه می دهیم و به چشمه ی اول راه می رسیم . خوشبختانه بعد از گرد و خاک آزار دهنده ی پاکوب این بخش از مسیر یک دل سیر آبی گوارا می نوشیم و برای ادامه ی مسیر هم به مقدار کافی بر می داریم .
ساعت ۱۴:۱۵ از این گردنه به سوی مزارع گندم پایین دست حرکت می کنیم . اما پیش از رسیدن به نهر آب پایین دست و گندم زارها به سمت غرب رفته و به سوی پاکوبی می‌رویم که ما را داخل مسیری قرار می دهد که به بالادست روستای بیدستانه و در واقع ضلع جنوبی روستا ختم می شود . کنجکاویم بدانیم بخشی از این مسیر جدید پیش رو که از جنوب روستای بیدستانه تا قله کمترین مقدار پیمایش را دارد به چه صورت می باشد . ابتدا پاکوب مناسبی مشاهده نمی شود ، کم کم با نمایان شدن گندم زارهای در سمت راست ، دره ای کم عمق در سمت غرب - سمت چپ - مشاهده می شود ، انشعابی از نهر آب بالادست در این محل نیز سرازیر می شود . به سوی دره فرود می آییم و در انتهای آن از کنار درختان و باغ های زیبای بالادست روستا عبور می کنیم.
ساعت ۱۵:۴۵ بعد از دو روز قدم به روستای بیدستانه می گذاریم . خوشبختانه راننده ی عزیز آقای جعفر باقری هم به استقبال ما می آید و راه برگشت را در پیش می گیریم. در بازگشت از پارکینگ و سرویس بهداشتی خانه کوهنوردان طیان استفاده کرده ، کوله های سفر مرتب می شود و با آقای سالاروند مسئول خوش رو و مهمان نواز خانه ی کوهنوردان خداحافظی می کنیم . یکی از همنوردان عزیز با زردآلو های این منطقه و همنورد عزیز دیگر با تهیه هندوانه پایان سفرمان را به دلچسبی رقم می زنند .
ساعت حدود ۱۸ عصر است و در جاده ای که در امتداد ریل آهن ازنا کشیده شده است به سوی شهر کرج حرکت می کنیم . باز تصویر زیبای صبح روز اول سفر مقابل ماست ، انگار اشترانکوه باشکوه ، سخاوتمند و استوار به بدرقه ی راه ما آمده است .
پایدار باشی و پاک ای کوه باصلابت ؛ پیکرت پذیرای عاشقان راستین ات ...
با سپاس از همنوردان پر تلاش و یک دل
به امید صعودهای خوب و ایمن ؛
در پناه کوهستان ها باشید ...